مزوانك، مسواكی با خاصیت درمانی فراوان
دكتر ایزی: زاهدان - «مُزوانك» یا مسواك بلوچی چوبی از ریشه درخت اراك كه غالب مردم استان سیستان و بلوچستان بخصوص مردم بلوچ از دیر باز تابحال از آن برای بهداشت دهان و دندان خود استفاده می نمایند، جالب اینكه كمتر كسی از مصرف كنندگان دائمی آن گرفتار پوسیدگی دندان می گردد.
زاهدان ایرنا، توجه به بهداشت دهان و دندان در دین مبین اسلام به كرات مورد تاكید قرار گرفته و شاهد آن هم احادیث و روایات متناوب از رسول اكرم (ص) و ائمه بزرگوار(ع) در این مورد است.
اسلام دین پاكی و طهارت و پیامبر گرامی حضرت محمد(ص) نماد این زیبایی است به صورتی كه گفته می گردد میزان هزینه حضرت برای خرید عطر و ملزومات بهداشتی بیشترین هزینه ایشان در ماه محسوب می شده است.
حضرت رسول اكرم (ص) حیا، بردباری، حجامت، مسواك و عطر زدن را پنج سنت حسنه از جانب پیغمبران دانسته و رعایت آنها را بسیار مهم دانسته اند ایشان دو ركعت نماز با دهان مسواك زده و خوشبو را بهتر از 70 ركعت نماز بدون مسواك می دانند.
ریشه خیلی از بیماری ها و مشكلات سلامت كه امروزه در میان انسان ها رواج یافته در عدم توجه به بهداشت دهان و دندان است انواع بیماری های دهان ودندان، پوسیدگی دندان بخصوص در كودكان، خونریزی و مشكلات لثه و حتی سرطان دهان و دندان همچون این موارد است بوی نامطبوع و آزار دهنده جرم دندان ها و جلوه نازیبای دندانها هم از دیگر مشكلات كم توجهی به بهداشت دهان و دندان است.
در اسلام به لزوم مسواك زدن تاكید فراوان شده به شكلی كه در آیات و روایات حتی به نحوه صحیح مسواك زدن و نوع مسواكی كه باید مورد استفاده قرار گیرد هم اشاره شده است.
مسواك كردن با چوب اراك و زیتون را معصومین (ع) سفارش و خود هم از آن استفاده می كرده اند حضرت محمد (ص) نخستین معرف و سفارش كننده ی این چوب در جهت بهداشت دهان و دندان بوده اند.
در منابع روایی كه از جانب ائمه اطهار (ع) آورده شده بر مسواك زدن با چوب اراك یا زیتون بیشتر از هفتاد خاصیت ذكر شده كه همچون به تمیزی و سفید كردن و جلا دادن دندان، مرتفع ساختن بیماری دهان و رفع درد دندان و بوی بد دهان، تقویت لثه، چاق كردن لثه، از بین رفتن جرم دندان، رفع بلغم از بدن، كاهش اشك چشم، افزایش بینایی و رفع تاری چشم، اشتها آور، درمان یبوست، هضم غذا، تقویت حافظه، افزایش عقل، پیشگیری از بیماری، مرتفع ساختن هم و غم، رفع وسوسه، افزایش رزق و روزی، دور كردن شیطان، رضایت خداوند، مضاعف كردن حسنات اشاره نمود.
اراك درختچه ای با ارتفاع متوسط سه متر و شاخه های فراوان و پوستی نسبتاً شفاف به رنگ سبز كمرنگ تا تقریباً سفید است. كه همچون مناطق مهم رویش آن در ایران شهرهای بندرعباس، لار، میناب و مناطق جنوبی استان سیستان و بلوچستان بخصوص چابهار است.
مهم ترین تركیبات موجود در این گیاه فلاوونوئیدها، ساپونین، تانن، تركیبات گوگردی، بنزیل ایزوتیوسیانات، تركیبات كلراید، فلوراید، كلسیم و سیلیسیم است. كه همچون فواید اصلی مسواك زدن با این مسواك از بین بردن اثرات ضد میكروبی و ضد زخمی پاك كنندگی و جرم گیری دندان به علت كلراید و اثر ضد پوسیدگی دندان به دلیل وجود فلوراید تركیبات گوگردی و تاننی در چوب است.
** چوب اراك از نظر طب مدرن
در مسواك پلاستیكی، ماده ای كه نابود كننده میكروب و باكتری باشد وجود ندارد و به همین علت، اطبا و پزشكان سفارش می كنند كه مسواك را پس از این كه دندان ها را با آن پاك كردیم، در آب نمك قرار دهید تا به وسیله آب نمك میكروب هایی كه همراه آن است از بین برود و همینطور تعویض مسواك پس از یك دوره استفاده، اما وجود میكروب در چوب اراك از مسائلی است كه تابحال هیچ موردی یافت نشده است.
دندان پزشكان استفاده از برخی خمیر دندان ها را به علت داشتن مواد شیمیایی بخصوص در كودكان منع می كنند بعضی از حالات مسمومیت كودكان درنتیجه خوردن ماده خمیر دندان همچون مشاهدات در این باره است.
**توجه كشورهای اروپایی به چوب اراك
تحقیق دانشمندان اروپایی بر چوب اراك نشان از توجه سایر كشورها به این نوع مسواك و نقش درمانی آن دارد، امروزه جوانان اروپایی بسیاری را می بینید كه به استفاده از این نوع مسواك رو آورده اند، تبلیغات فراوان و شكل ظاهری این مسواك مطابق با مسواك های امروزی نشان از سرمایه گذاری و برنامه ریزی بر این محصول دارد با گشت و گذاری در سایت های مختلف حوزه دهان و دندان با انبوهی از فیلم های آموزشی به زبان های مختلف از نحوه خرید و مسواك زدن با چوب اراك مواجه می شویم. تحقیق در یكی از كشورها در میان دانش آموزان دو مدرسه از تعداد دندان های سالم، تعداد دندان های پوسیده و پیوره و یا مشكلات دیگر دهان و دندان در آن ها نشان داد دانش آموزانی كه از چوب مسواك استفاده می كرده اند دارای وضعیت كاملاً بهتری از هر نظر نسبت به دانش اموزان دیگر بودند. هم اكنون فروش این مسواك در خیلی از داروخانه ها، مراكز عرضه محصولات آرایشی و بهداشتی و فروش اینترنتی در این كشورها انجام می گردد.
**چوب مسواك از نظر طب سنتی ایران
سبك زندگی عبارت است از كلیه ی مناسبات فردی و اجتماعی افراد در جامعه كه در قالب نظام خانوادگی و مانند آن ظهور پیدا می كند. اصول سبك زندگی مدرن را می شناسیم چون با آن زندگی می نماییم، اما توجه به اصول زندگی در سنت دینی و ملی كه از دیر باز در میان ما رواج داشته را به فراموشی سپرده ایم یك نمونه از این بی میلی ها، بحث مسواك است. مسواكی كه بشر، هفت هزار سال از آن استفاده می كرده و تمامی ائمه استفاده از آنرا تأیید كرده اند، مستحب موكدی كه به دلیل تاكید فراوان گویی واجب است اما امروزه خبری از آن نیست و مسواك های پلاستیكی جای آنرا گرفته است.
صرفه اقتصادی و درمانی مسواك چوبی به ویژه، قیمت ارزان و كم هزینه، دسترسی ساده و همینطور جابجایی مسواك به علت اندازه كوچك آن همچون مزیت های این مسواك است.
** خواص درمانی مسواك كردن با ریشه درخت اراك
در استفاده از ریشه درخت اراك در طب سنتی اسلامی خواص بسیاری برشمرده اند كه همچون آن ها می توان به تاثیر گذاری بر دندان ها اشاره نمود استفاده از چوب اراك بمدت 5 تا 10 دقیقه پس از هر وعده غذا در چند روز متوالی دندان ها را كاملا سفید می كند و یك جرم گیر قوی و ارزان و بدون درد و خونریزی است.
اثر بر لثه ها، لثه های متورم و دردناك كه معمولا خونریزی دارند، ظرف دو سه روز استفاده از این مسواك كاملا بهبود می یابند.
اثر بر زخم های دهان (آفت) ها با عنایت به عدم دارویی تاثیر گذار در مرتفع ساختن آفت دهان این مسواك سبب می گردد این زخم ها در مدت زمان كوتاهی بهبود یافته و ترمیم شوند. تاثیر گذاری بر دستگاه گوارش، مسواك زدن با این چوب پس از صرف غذا سبب تحریك دستگاه گوارش شده و خیلی زود هوای داخل معده كه مانع هضم غذا است خارج می گردد.
تحریك روده، اخیرا در دانشكده پزشكی اصفهان خاصیت ضد یبوستی چوب مسواك طی یك طرح تحقیقاتی كشف شد حتی آزمایشی بر بیماران قطع نخاعی كه به علت تحرك كم، معمولا از عارضه یبوست رنج می برند انجام شد و نتایج نشان داد كه استفاده از این مسواك تاثیر شگفت انگیزی در مرتفع ساختن یبوست دارد. چوب درخت اراك دارای مواد خوشبو كنندهٔ روغنی است كه دهان را خوشبو و معطر می كند.
اسیدانیسیك موجود در چوب درخت اراك به دفع خلط از سینه كمك می نماید، اسید اسكوربیك و مادهٔ سیتوسیترول موجود در چوب این درخت اراك سبب تقویت شریان های خونی غذارسان به لثه می شوند. وجود ماده ای به نام انثرالیتون در چوب درخت اراك در تقویت اشتهای غذا خوردن و تنظیم حركت روده ها مفید می باشد.
** طریقه استفاده از چوب مسواك اراك
ابتدا سر چوب را با بزاق دهان خیسانده تا پوست آن به تدریج كنده شود. سپس كمی لایه زیرین مسواك را جویده تا ریش ریش شود و بعد آنرا به صورت عرضی(بالا-پایین) روی تمامی سطوح دندان ها می كشیم. در روایات آمده كه مسواك را به صورت عرضی بكشید نه طولی. آنرا تا زمانی مصرف می نماییم كه دیگر قابل استفاده نباشد و ذرات چوب داخل دهان خرد شود. اینجا باید سر مسواك را با قیچی كوتاه كرد و اعمال فوق را از سر گرفت. طبق روایات باید پس از مسواك زدن، دهان را با آب مضمضه كرد.
** مزوانك و توجه مردمان بلوچ
بعضی از علوم كاربردی و روش های زندگی فقط در یك دوره كوتاه، معتبر هستند و پس از مدتی در مجامع علمی به عنوان یك روش خطر ناك و غیر مفید معرفی می گردند چونكه بشر خطا كار است، اما علوم آسمانی و الهی اعتبار همیشگی دارند و جای خطا در آنها وجود ندارد.
قوم بلوچ بعنوان یكی از اقوام اصیل ایرانی در استفاده از گیاهان دارویی و درمان با استفاده از طب سنتی اسلامی توجه داشته اند و استفاده از مواردی چون همین مسواك چوبی با عنایت به گذشت زمان نشان از جایگاه این مساله دارد.
حامد ریگی یكی از فروشندگان این مسواك در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: این چوب با وجود تولید انواع مسواك و خمیر دندان های جدید با رنگ و لعاب زیاد در بسته بندی امروزی هنوز نزد مردم بلوچ مورد استفاده قرار می گیرد.
وی بیان كرد: مسواك زدن با چوب اراك نزد مردم بلوچ با عنایت به بیان احادیث و روایات از پیامبر(ص) و بزرگان معصوم بسیار قابل توجه است.
ریگی از عدم شناخت مردم از مزایای و ندانستن نحوه استفاده از این مسواك گفت و افزود: با وجود خاصیت درمانی این چوب بر دهان و دندان متاسفانه به دلیل ناآگاهی خیلی از مردم از فواید آن سبب بی رغبتی و بی توجهی به این نوع مسواك شده است.
وی تصریح كرد: استفاده از این مسواك بین اهل سنت بخصوص در وقت وضو گرفتن و نماز خواندن بسیار رواج دارد و آنرا نوعی سنت حسنه می دانند.
به گفته یكی از علمای اهل سنت سیستان و بلوچستان؛ حكم به استعمال مسواك و خمیردندان به جای مسواك چوبی با این بهانه كه با گذشت زمان، قوانین و روش ها تغییر می كنند سخن بی پایه ای است، دندان بشر امروزی با دندان بشر روز گذشته فرقی نكرده، اما سلامت دهان و دندان مردم قدیم به مراتب بهتر از بشر كنونی بوده است و این خود می تواند دلیل مناسبی بر استفاده از مسواك چوبی باشد.
با توجه به رویش این گیاه در استان سیستان و بلوچستان بخصوص منطقه بلوچستان می توان از آن بعنوان یك فرصت و ظرفیت یاد كرد و با فرهنگ سازی و ترویج این نوع مسواك گامی برای تولید این محصول در منطقه و حتی صادرات آن به مناطق مختلف جهان برداشت، روستای دره آهو همچون مناطق رویش انواع گیاهان دارویی و درمانی و انواع سنگ های معدنی است اما متاسفانه به علت استفاده نكردن از این منابع خدادادی مردمان آن از فقر و تنگدستی رنج می برند.
سرمایه گذاری در زمینه تولید و فرآوری گیاهان دارویی در سیستان و بلوچستان نه تنها سود سرشاری نصیب سرمایه گذار می كند بلكه سبب تولید اشتغال برای جوانان جویای كار می گردد و در واقع می توان گفت هم اجر دنیوی و هم معنوی دارد.
9914 **6081
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب