از علاقه پزشکان برای سزارین تا حمایت دولت از مادران شاغل
به گزارش دکتر ایزی، دبیر ستاد ملی جمعیت اظهار داشت: سقط جنین یکی از مسایل پیچیده است و قانون پشتیبانی از جوانی جمعیت با هدف کاهش سقط های غیرضروری و پشتیبانی از مادران آبستن اجرا می شود.
خبرگزاری مهر - گروه سلامت: سقط جنین یکی از مسایل حساس و پیچیده در عرصه بهداشت و حقوق بشر است که باتوجه به جنبه های اخلاقی، پزشکی و اجتماعی همیشه در جوامع مختلف بحث برانگیز بوده است. در خیلی از کشورهای دنیا، انجام سقط جنین در وضعیت خاصی مجاز است و قوانین مختلفی برای پشتیبانی از حقوق مادران و نوزادان تدوین شده است. در ایران نیز، باتوجه به اهمیت مسئله جمعیت و نیاز به پشتیبانی از خانواده ها، قوانین خاصی درباب سقط جنین و پشتیبانی از حاملگی های پرخطر وجود دارد. یکی از قوانین مهم در این راستا، «قانون پشتیبانی از جوانی جمعیت» است که در راستای کاهش نرخ سقط جنین و تشویق به فرزندآوری تصویب شده است. این قانون ضمن پشتیبانی از حقوق مادران، تسهیلاتی برای حاملگی های پرخطر و شرایط خاص درنظر گرفته و تدابیری برای ممانعت از سقط های غیرقانونی خصوصاً در مراحل پیشرفته حاملگی اتخاذ نموده است. همچون این تدابیر، گنجاندن فرآیندهای غربالگری و مشاوره های پزشکی است که به خانواده ها کمک می نماید تا تصمیمات آگاهانه تری درباب حاملگی خود بگیرند. هدف از این اقدامات، نه فقط صیانت از سلامت مادر و جنین، بلکه کاهش سقط های غیرضروری و ترویج سیاستهای حمایتی بمنظور تقویت جوانی جمعیت است. به همین جهت با مرضیه وحید دستجردی دبیر ستاد ملی جمعیت و وزیر اسبق بهداشت به گفتگو پرداختیم. در ادامه مشروح این گفتگو را می خوانید:
آیا قانون پشتیبانی از افزایش برای پشتیبانی از پزشکان و کادر درمان هم برنامه دارد؟ درصد تکالیف این قانون بر عهده نظام سلامت، یعنی گروههای مختلفی از افراد فعال در عرصه سلامت همچون پزشکان، پرستاران، آنهایی که در مشاغل جانبی در قسمت های اداری و بهداشتی مشغول بکار هستند، قرار دارد. در این بین، مقصود از پزشکان شامل تمامی اقشار پزشکی همچون پزشکان عمومی، داروسازان و رشته های مختلف پزشکی است. بر اساس گزارش ها، ۵۹ درصد از تکالیف این قانون به عهده وزارت بهداشت و تیم های در رابطه با آنست. این تکالیف به دلیلهای مختلف به وزارت بهداشت محول شده است، برای اینکه زمانی که کنترل جمعیت در سال ۱۳۶۸ شروع شد، مسئولیت اصلی آن به وزارت بهداشت واگذار شد. حالا هم با وجود این که مسئولیت اصلی بازهم بر عهده وزارت بهداشت است، بار مالی بیشتر به وزارت اقتصاد و سایر وزارتخانه ها منتقل شده است. از اعتبارات وزارت بهداشت بگویید متاسفانه در این مورد، اعتبارات چندانی برای وزارت بهداشت اختصاص داده نشده و بیش از اعتبارات داخلی خود دستگاهها استفاده می شود. بنابراین، برای حمایت جدی از ۵۹ درصد تکالیف وزارت بهداشت، لازم است که اعتبارات اختصاص یافته به حوزه سلامت دراین خصوص افزایش یابد. به عنوان مثال، در مناطق روستایی و حاشیه نشین که حدود ۳۰ درصد از جمعیت کشور در آنها زندگی می کنند، مشکلاتی نظیر مهاجرت نیروهای جوان به شهرها و کاهش نرخ فرزندآوری مشاهده می شود. در این مناطق، افرادی با اعتبار اجتماعی خاصی وجود دارند که مسئولیت کنترل سلامت را بر عهده دارند. این افراد به عنوان افراد شاخص و معتبر درنظر گرفته می شوند و مردم به آنها اعتماد دارند. فرهنگ سازی در عرصه فرزندآوری به صورت است؟ طبق قانون، اگر در حیطه کاری بهورزان، افزایش فرزندآوری نسبت به سال قبل اتفاق بیافتد، به این افراد مبلغی تعلق می گیرد که ناشی از فرهنگ سازی و تشویق های آنها است. بنابراین، برای تحقق این موضوع، باید اعتباراتی به این امر اختصاص داده و پرداخت گردد. همین طور مسائلی نظیر زایمان طبیعی که در آن ماماها و متخصصین زنان دخیل هستند، به صورتی در امتداد تشویق فرزندآوری و سلامت مادران حامله اهمیت دارد و برای آنها نیز اعتبارات خاصی باید درنظر گرفته شود. در نهایت، باتوجه به شبکه بهداشتی و درمانی پراکنده از شهرها تا عمق روستاها، وزارت بهداشت باید بطور جدی به این مسایل توجه کند و منابع مالی مورد نیاز برای تقویت آنها اختصاص داده شود. طرح تشویق به زایمان طبیعی به کجا رسیده است؟ در حوزه تشویق به زایمان طبیعی و کاهش سزارین، دانشگاه های علوم پزشکی می توانند نقش مهمی ایفا کنند. این دانشگاه ها در طرح های تشویقی حضور داشته و باید اعتبارات ضروری جهت این طرح ها اختصاص داده شود. یکی از مواردی که در این قانون آمده، افزایش میزان زایمان طبیعی و کاهش سزارین است. اما باید توجه کرد که سزارین به عنوان یک عمل جراحی، در دنیای امروز برای خیلی از زنان به سبب راحتی و کم بودن عوارض، انتخاب می شود. خیلی از زنان بدنبال کاهش درد و پیچیدگی های پروسه زایمان هستند. از زمان قدیم تا به امروز تحولی در ممکن بودن زایمان طبیعی می بینیم؟ با پیشرفت علم و پزشکی، امروز زایمان طبیعی ممکن است، اما درد طولانی مدت آن موجب می شود که خیلی از زنان به سزارین تمایل پیدا کنند. به جهت اینکه زایمان طبیعی بدون درد ممکن شود، باید امکانات خاصی فراهم گردد، مانند حضور متخصصین بیهوشی که در این پروسه نقش دارند. این فرآیند زایمان طبیعی، برخلاف سزارین که سریع به انجام می رسد، زمان بر است و ممکنست ساعت ها طول بکشد. اگر تعرفه مناسبی برای پزشک متخصص بیهوشی که باید در کنار بیمار بماند و درد او را کم کند، درنظر گرفته نشود، ممکنست پزشکان ترجیح دهند بجای زایمان طبیعی، به سزارین روی بیاورند، چون در عمل های جراحی دیگر، درآمد بیشتری دارند. بنابراین، اگر بخواهیم تکالیف قانونی را دراین خصوص به درستی انجام دهیم، باید مقدمات و تمهیدات ضروری جهت عملیاتی کردن این قانون برقرار شود. در کشورهای اروپایی بالاتر از ۱۰۰ سال است که زایمان بدون درد به انجام می رسد، به این علت زنان در این کشورها تمایل بیشتری به زایمان طبیعی دارند. این در حالیست که در ایران، اگر تنها به اجرای سخت گیرانه تکالیف قانونی پرداخته شود، بدون فراهم کردن شرایط مناسب، نتیجه مطلوب حاصل نمی گردد.
از تفاوت تعرفه زایمان طبیعی و سزارین برایمان بگویید در این راستا، بحث های مالی و درآمدی هم نقش زیادی در انتخاب پزشکان دارند. زمانی که زایمان طبیعی و سزارین از نظر تعرفه برابر شدند، تفاوتی از نظر درآمد برای پزشکان وجود نداشت و این موجب شد که انتخاب میان زایمان طبیعی و سزارین بیشتر به شرایط پزشکی و تصمیم گیری بیماران بستگی داشته باشد. اما برای متخصصین بیهوشی که باید مدت زیادی در کنار بیمار باشند، تفاوت تعرفه ها می تواند انگیزه ای برای انتخاب سزارین باشد. اگر زنی ۱۲ ساعت درد کشیده باشد، ممکنست به سزارین تمایل پیدا کند، چون درد طولانی مدت و عوارض احتمالی آن ممکنست برای بیمار و پزشک قابل قبول نباشد. بنابراین، لازم است که تمام این مسایل در کنار هم دیده شده و برای تحقق سیاستهای قانونی در این مورد، تدابیر عملیاتی بطور جامع اجرا شوند. در چه صورت زایمان سزارین صورت می گیرد؟ زمانی که زن حاملگی در معرض خطر قرار می گرفت، بطورمثال صدای قلب جنین کاهش می یافت یا رحم گرفتار مشکل می شد، به ناچار باید عمل سزارین انجام می شد. در یکی از تجربیات شما، حتی زمانی که زن حامله ۱۲ ساعت درد کشیده بود، هنوز تصمیم داشت که از انجام عمل سزارین اجتناب کند و تمایل به فرار از اتاق عمل داشت. این نشان میدهد که در گذشته، مردم بیش از سزارین می ترسیدند و ترجیح می دادند زایمان طبیعی داشته باشند. اما هم اکنون، این فرهنگ تغییر کرده و مردم از زایمان طبیعی بیشتر می ترسند و گرفتار استرس می شوند که آیا می توانند به آسانی زایمان کنند یا نه. فرهنگ سازی در ارتباط با زایمان طبیعی به صورت است؟ برای حل این مشکل، باید فرهنگ سازی در حوزه زایمان طبیعی و سزارین صورت گیرد. رسانه ها می توانند نقش مهمی در این فرهنگ سازی ایفا کنند. به نظر شما، در سالیان اخیر تا حدی موفقیت حاصل شده است، برای اینکه وزارت بهداشت اقدامات مؤثری برای ترویج زایمان طبیعی انجام داده است. به عنوان مثال، برگزاری کلاس ها و برنامه های آموزشی برای زنان باردار، استفاده بیش از ماماها در پروسه زایمان طبیعی و اقدامات دیگر، به افزایش نرخ زایمان طبیعی کمک کرده است. با این وجود، برای رسیدن به موفقیت بیشتر، هنوز جای کار دارد. از اقدامات وزارت بهداشت در عرصه ناباوری بگویید خوشبختانه در طول این مدت، وزارت بهداشت اقدامات مثبتی در حوزه درمان ناباروری نیز انجام داده است. ایجاد بالاتر از ۱۵۰ مرکز درمان ناباروری در سطح ۲ و ۳، پوشش بیمه ای برای خدمات درمانی مانند آی وی اف (IVF) و میکرواینجکشن (ICSI) همچون اقداماتی است که دراین خصوص انجام شده است. با این تدابیر، هزینه های درمان ناباروری برای خیلی از افراد کم شده و خدمات درمانی در دسترس تر شده است، خصوصاً داروهایی که برای درمان های ناباروری لازم است، تحت پوشش بیمه قرار گرفته اند. این امر سبب شده که بیشتر افراد برای درمان های خود به مراکز دولتی مراجعه نمایند. همین طور وزارت بهداشت برنامه های ویژه ای برای درمان ناباروری در شهرستان ها و شهرهای مختلف کشور دارد که این امر موجب دسترسی بیشتر به خدمات درمانی می شود. در نهایت، با وجود اقدامات مثبتی که دراین خصوص انجام شده، هنوز هم نیاز به برنامه های بیشتر و زیرساخت های بهتر در کشور وجود دارد تا این روند ادامه پیدا کند و به اهداف مورد نظر در حوزه زایمان طبیعی و درمان ناباروری برسیم. مراکز درمان ناباروری در شهرستان ها چگونه است؟ هم اکنون، مراکز درمان ناباروری در شهرستان ها و مناطق محروم گسترش یافته اند. این مراکز که توسط وزارت بهداشت، دانشگاه ها و بخش خصوصی به وجود آمده اند، همگی در استانها و شهرستان ها قرار دارند. یکی از اقداماتی که اخیراً انجام شده، ایجاد مرکز ناباروری در ایلام بوده است. در این مورد، حتی پس از آماده سازی مکان و تجهیزات، مشکل تامین متخصص برای این مراکز وجود داشت. وزارت بهداشت برای حل این مشکل، از خانم دکتر فربد خواسته بود که به ایلام برود و در این مرکز فعالیت کند. این مثال نشان دهنده کوشش های وزارت بهداشت برای حل کمبود پزشک متخصص در مناطق محروم است.
آیا با کمبود پزشک متخصص سر و کار داریم؟ در ارتباط با کمبود پزشک متخصص، در دو سال اخیر تعداد مراکز درمان ناباروری از ۲۲ به ۳۰ مرکز بالا رفته است و برمبنای قانون جوانی جمعیت، تعداد بیشتری از پزشکان به عنوان فلوشیپ ناباروری تربیت شده اند. این فلوشیپ ها، متخصصین زنان هستند که در دوره های یک سال و نیمه ناباروری را می آموزند و بعد از فارغ التحصیلی می توانند در مراکز ناباروری مشغول بکار شوند. این گام ها نشان دهنده افزایش ظرفیت درمان ناباروری در کشور است. در حوزه سقط جنین، پویش «نفس» و پویش های مشابه نقش مؤثری در پایین آوردن سقط جنین های غیرقانونی و جنایی داشته اند. این پویش ها، که بطور عمده بر مشاوره چهره به چهره تمرکز دارند، برای ارائه راهنمایی های ضروری به زنان در معرض سقط جنین تشکیل شده اند. اعضاء این پویش ها از هیچ چشمداشتی جز کمک به افراد بهره مند از این خدمات، فعالیت می نمایند. خیلی از افرادی که به این پویش ها مراجعه می کنند، بوسیله مشاوره های تلفنی یا چهره به چهره از سقط جنین جلوگیری می کنند. برمبنای آمارهایی که در اختیار داریم، بطورمثال در یک سال و نیم گذشته، پویش ها توانسته اند حدود ۲۰۰۰ نفر را از سقط جنین نجات دهند. با این وجود، این پویش ها به سبب محدودیت های مختلف، نمی توانند تمامی افرادی را که قصد سقط جنین دارند، تحت پوشش قرار دهند. هنوز افرادی هستند که بطور غیرقانونی مبادرت به سقط جنین می کنند. به همین دلیل، لازم است که این پویش ها ادامه یابند و گسترش یابند تا بیشتر به زنان در معرض خطر کمک کنند. البته چالش هایی مانند کمبود متخصصین زنان در بعضی مناطق نیز وجود دارد. به عنوان مثال، یکی از متخصصین زنان در شهرری به شما گفته که در مواردی، بیمارانی با مشکلات جدی مثل حاملگی در هفته ۲۳ مراجعه می کنند که نیازمند مراقبت ویژه هستند. در نهایت، این پویش ها به سبب مردمی بودن و حمایت های اجتماعی که از آنها می شود، بسیار مؤثر هستند و باید حمایت های بیشتری برای بسط آنها صورت گیرد. آیا مسایل مالی و روانی در سقط جنین تأثیر دارد؟ در مورد مسأله سقط جنین، به ویژه در مواقعی که مادر در وضعیت سختی قرار دارد و تصمیم به سقط می گیرد، اهمیت حمایت مالی و روانی برای ممانعت از این اقدام بسیار حائز اهمیت می باشد. در مواردی که یک مادر با تصمیم به سقط جنین در مراحل پیشرفته حاملگی روبروست، مانند در مورد مادر حاملگی که ۲۳ هفته حاملگی دارد، خیلی مهمست که حمایت های مالی و اجتماعی از جانب خیرین، گروههای مردمی و پویش هایی مانند"نفس" برقرار شود. اگر این گروه ها و خیرین به کمک این خانواده ها بیایند و تضمین دهند که تمام هزینه ها پوشش داده می شود، ممکنست کمک بزرگی به منصرف شدن از سقط جنین باشد. این حمایت ها باید بعد از تولد کودک ادامه پیدا کرده و شامل پوشش هزینه های درمان و نگهداری کودک باشد. اینگونه حمایت های جدی و هماهنگ می تواند در ممانعت از سقط جنین های غیرقانونی و کاهش نگرانی خانواده ها بسیار مؤثر باشد. درباره پشتیبانی از مادران شاغل بگویید درباب مادران شاغل، قانونی برای پرداخت حقوق ۱۰۰ درصدی مرخصی زایمان درنظر گرفته شده که باید در تمامی دستگاهها و بخش های خصوصی بطور کامل اجرا شود. حتی در بخش های خصوصی که درآمد خودرا از راه فروش کالا و خدمات تامین می کنند، لازم است که دولت حمایت هایی در حوزه تامین مالی برای پوشش حقوق مادران شاغل و مرخصی های آنان درنظر بگیرد. برای این منظور، هماهنگی بین دستگاه های دولتی و بخش خصوصی ضرورت دارد. تأسیس مهدکودک ها به کجا رسید؟ در مورد مهدکودک ها، باید تاکید کرد که یکی از بزرگ ترین دغدغه های مادران شاغل، دسترسی به خدمات مهدکودک مناسب و مقرون به صرفه است. در خیلی از کشورهای پیشرفته، مانند سوئد و نروژ، دولت ها بخش زیادی از هزینه های مهدکودک ها را تامین می کنند. در ایران هم لازم است که دولت و شهرداری ها به ایجاد و پشتیبانی از مهدکودک ها بپردازند و هزینه ها را برای خانواده ها کاهش دهند. خصوصاً در دستگاه های دولتی که مهدکودک ندارند، لازم است که هزینه های مهدکودک توسط دولت یا شهرداری ها پوشش داده شود.
در حوزه تصادفات جاده ای و مرگ و میر ناشی از آن، افزایش جمعیت به تنهایی کافی نیست و باید تدابیری برای کاهش تصادفات و لطمه های جاده ای نیز درنظر گرفته شود. همانطور که شما اشاره کردید، برای کاهش آمار تصادفات و مرگ و میر جاده ای، لازم است که ستاد ملی جمعیت با پلیس و خودروسازها جلسات و همکاری هایی داشته باشد تا به راهکارهای مؤثر برای کاهش این تصادفات و حفظ سلامت خانواده ها برسند. در مجموع، ترکیب کوشش های قانونی، اجتماعی، مالی و روانی برای پشتیبانی از مادران و خانواده ها در راه فرزندآوری لازم است تا به این طریق هم به افزایش کیفیت و هم به افزایش کمی جمعیت نائل شویم. در مورد تصادفات جاده ای، آمارهای مربوط به مرگ و میر و لطمه های ناشی از آنها بسیار نگران کننده است. همانطور که اشاره کردید، بالاتر از ۴۰۰ هزار نفر سالانه در تصادفات جاده ای جان خودرا از دست می دهند، که این فقط شامل مرگ نمی گردد، بلکه ناتوانی ها، معلولیت ها و تروماهایی هم که به افراد وارد می شود، چهار برابر این آمار را می سازند. این لطمه ها می توانند بطور مستقیم روی کیفیت جمعیت تأثیر بگذارند و مشکلات جدی برای سیستم بهداشتی و اجتماعی ایجاد کنند. برای روبرو شدن با این معضل، وزارت بهداشت و دستگاه های ذی ربط درحال کار بر روی این قضیه هستند، و بایستی از نظرات متخصصان و کارشناسان مختلف دراین خصوص حمایت شود. آیا غربالگری انجام دهیم؟ درباب غربالگری، این مساله بازهم یکی از مباحث پیچیده و مهم در حوزه بهداشت مادران و جنین ها است. غربالگری برای شناسایی خطرات کروموزومی نظیر سندروم داون، تری زومی ۱۸ و دیگر اختلالات ژنتیکی به انجام می رسد. طبق بررسی های علمی، این نوع آزمایش ها برای شناسایی مشکلات احتمالی جنین و آگاهی دادن به والدین در مورد شرایط کودک بسیار مفید می باشد. از سال ها قبل این آزمایش ها بصورت روتین برای خانم های حامله انجام می شد، اما با تصویب قانون جوانی جمعیت، پروسه غربالگری بطور قانونی مشخص شده و از نظر پزشکی، اگر نتایج غربالگری نشان دهنده احتمال ابتلاء به یکی از اختلالات کروموزومی باشد، مادر به آزمایشات دقیق تری ارجاع داده می شود. این آزمایشات می توانند نتیجه دقیق تری به مادر بدهند و در صورت نیاز، تصمیمات قانونی در مورد سقط درمانی اتخاذ شود. گفتنی است که غربالگری الزامی نیست و این تصمیم به اختیار فرد و پزشک است. طبق قانون جوانی جمعیت، اگر نتایج آزمایش های اولیه نشان دهنده خطراتی برای جنین باشد، کمیسیون پزشکی قانونی با همکاری متخصصین مختلف تصمیم گیری می کند. این پروسه بطورکامل قانونی می باشد و هدف آن حفظ سلامت مادر و جنین در وضعیت بحرانی است. در نهایت، همه این مباحث بطور مستقیم به تصمیم گیری های پزشکی و اجتماعی وابسته هستند. پشتیبانی از مادران و ارائه خدمات بهداشتی و روانی به آنها در تمام مراحل حاملگی و بعد از زایمان بسیار مهم است. این اقدامات باید در قالب قوانین و سیاستهای حمایتی گسترده تر قرار گیرد تا در نهایت به افزایش سلامت و کیفیت زندگی افراد و جامعه کمک نماید.
منبع: drez.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب