راه های درمان ناباروری مردان از اصلاح سبك زندگی تا جراحی
به گزارش دكتر ایزی یك متخصص اورولوژی و ناباروری مردان درباره عوامل ناباروری در مردان و راه های درمان آن توضیح داد و اظهار داشت: واریكوسل بعنوان یكی از علل شایع ناباروری مردان است البته واریكوسل در حدود 15 تا 20 درصد مردان وجود دارد و مشكلی شایع است كه در اغلب موارد نیاز به هیچ درمانی ندارد، بدین سبب صرف تشخیص واریكوسل به مدلول ناباروری یا لزوم جراحی نیست.
دكتر بهرنگ آبادپور در گفت و گو با ایسنا، درباره انواع روش های درمان ناباروری مردان اظهار داشت: اولین نكته ای كه باید در ناباروری مردان به آن دقت كنیم این است كه برخی علل ناباروری مردان ریشه در مشكلات و بیماری های دوران كودكی دارند و بدین سبب پیشگیری و درمان ناباروری باید از سنین كودكی شروع شود.
وی بیضه نزول نكرده را یكی از علل ناباروری در مردان دانست و توضیح داد: بطور طبیعی در مراحل رشد جنین بیضه ها شكل می گیرند و بعد از طی پروسه رشد در جای اصلی خود قرار می گیرند. اما در بعضی موارد، این مسیر متوقف می شود و بیضه ها نزول نمی كنند و در شكم باقی می مانند. اگر این وضعیت در نوزادان اصلاح نشود، دیگر برگشت پذیر نخواهد بود و دوره طلایی اصلاح وضعیت بیضه نزول نكرده شش ماهگی تا یك سالگی است.
وی با اشاره به عوامل دیگری مانند چرخش بیضه ها، مصرف برخی داروها و ضربه یا تروما به بیضه در سنین كودكی و نوجوانی اظهار داشت: لازم است كه والدین از تأثیر این عوامل بر قدرت باروری آینده فرزند خود آگاه باشند و بتوانند با مبادرت به موقع از مشكلات باروری فرزندشان در آینده جلوگیری نمایند.
اصلاح سبك زندگی، مهم ترین عامل پیش گیری از ناباروری این عضو تیم تخصصی مركز درمان ناباروری ابن سینا اصلاح سبك زندگی را یكی از مهم ترین عوامل در پیشگیری و درمان ناباروری دانست و اضافه كرد: قبل از آنكه به درمان های دارویی و جراحی برسیم، لازم است عوامل مربوط به سبك زندگی را در او بررسی نماییم. برای نمونه، چاقی و بالا بودن شاخص توده بدنی می تواند موجب اختلالات هورمونی شود. بنابراین، به افراد چاق سفارش می نماییم كه به شكل علمی و با كمك مشاوران تغذیه وزن خودرا به حد متناسب برسانند و در خیلی از موارد همین تناسب وزن موجب افزایش توان باروری می شود. عوامل دیگر مربوط به سبك زندگی نادرست، مانند بی تحركی، كشیدن سیگار و قلیان و مصرف مواد مخدر و روان گردان نیز موجب كاهش شدید قدرت باروری می شوند و لازم است این عوامل خطرساز از زندگی فرد حذف شوند.
وی با اشاره به پررنگ شدن نقش درمان های دارویی ناباروری مردان در دهه های اخیر اظهار داشت: نكته مهم در درمان دارویی ناباروری مردان این است كه نیاز به زمان دارد؛ برای اینكه پروسه اسپرماتوژنز یا اسپرم سازی یك پروسه حدوداً ۹۰ روزه است و بنابراین، سفارش می شود كه درمان دارویی دست كم سه تا شش ماه ادامه پیدا كند. به همین خاطر، در مواردی كه به هر دلیل، همچون بالا بودن سن خانم یا كم بودن ذخیره تخمدان خانم، درمان باید سریع تر صورت گیرد، ما از درمان دارویی عبور می نماییم.
این متخصص اورولوژی درباره انواع درمان های دارویی ناباروری مردان توضیح داد: در مواردی كه ناباروری ناشی از یك عامل زمینه ای است، ما از داروهای استاندارد برای رفع آن عامل استفاده می نماییم. برای مثال، اگر وجود عفونت و التهاب در دستگاه تولید مثل تشخیص داده شود، ما از آنتی بیوتیك ها و ضدالتهاب ها استفاده می نماییم. یا اگر بیضه ها گرفتار نارسایی ثانویه شده باشند، یعنی به سبب اختلالات هیپوفیز هورمون كافی برای تولید اسپرم دریافت نكنند، ما از هورمون درمانی استفاده می نماییم. همین طور گاهی اختلال انزال موجب ناباروری می شود كه در چنین مواردی هم درمان دارویی معمولاً مؤثر است.
مصرف قرص های ویتامین را جدی بگیرید وی با اشاره به درمان دارویی تجربی بعنوان دسته دیگری از دارودرمانی اضافه كرد: به جز موارد قطعی و استاندارد تجویز دارو در بعضی موارد ما درمان دارویی تجربی استفاده می نماییم. یعنی داروهایی را تجویز می نماییم كه به لحاظ تجربی اثربخشی آنها مشخص شده است. برای نمونه، برخی بیماران مشكل كمبود تعداد اسپرم یا كاهش تحرك اسپرم دارند و ما هیچ علت زمینه ای برای آن پیدا نكرده ایم و به آن ایدیوپاتیك یا با علت ناشناخته می گوییم. به صورت تجربی مشخص شده است كه مصرف برخی ویتامین ها و مواد معدنی، مثل ویتامین E، C، سلنیوم و روی می توانند به بهبود وضعیت اسپرم كمك كنند. در این موارد، ما مكمل های مناسب را تجویز می نماییم و اگر زمان كافی داشته باشیم، صبر می نماییم تا طی سه ماه تا شش ماه میزان اثربخشی آنها را ارزیابی نماییم.
عمل جراحی چه زمانی سفارش می شود؟ آبادپور درباره مواردی كه به جراحی برای درمان ناباروری نیاز است، توضیح داد: گاهی اصلاح سبك زندگی و درمان های دارویی مؤثر نیست و مثلاً فرد مشكل آناتومیك دارد. در چنین مواردی امكان دارد ما به سراغ درمان های جراحی برویم. برای نمونه اگر فرد گرفتار انسداد در هر جای مسیر انتقال اسپرم باشد، چه مادرزادی و چه اكتسابی، ما دو راه برای درمان پیش رو داریم؛ یا عمل جراحی برای اصلاح و ترمیم انسداد انجام می دهیم، یا اهتمام می نماییم با میكروجراحی از همان محل تولید اسپرم به دست بیاوریم و از روش لقاح آزمایشگاهی یا میكرواینجكشن استفاده نمائیم.
ایشان سپس به كاربرد دیگری درمان های جراحی در باروری مردان اشاره نمود و اضافه كرد: گاهی مشكل آناتومیك و ساختاری در بخش انتقال اسپرم به بیرون بدن وجود دارد و جراحی برای اصلاح آن لازم است. برای نمونه، در «هیپوسپادیاس» كه یك بیماری مادرزادی است، دهانه مجرای خروجی ادرار زیر محل طبیعی قرار گرفته است و بنابراین، انزال و خروج اسپرم با مانع مواجه است؛ در چنین مواردی لازم است كه جراحی برای اصلاح و ترمیم این ناهنجاری ساختاری صورت گیرد.
عضو تیم تخصصی مركز درمان ناباروری ابن سینا كاركرد مهم دیگر جراحی را استحصال اسپرم برای روش های كمك باروری دانست و اظهار داشت: برای انجام آی وی اف یا میكرواینجكشن لازم است كه تخمك از خانم و اسپرم از آقا گرفته شود. اما در مواردی، آقا اسپرم كافی در نمونه مایع منی ندارد یا اصلا اسپرم ندارد. در چنین مواردی یا اهتمام می نماییم با استفاده از یك سوزن ظرف از بیضه و اپیدیدم اسپرم به دست بیاوریم یا از روش tese یا بیوپسی بافت بیضه و بررسی میكروسكوپی آن استفاده می نماییم.
"واریكوسل" را بهتر بشناسید وی با اشاره با واریكوسل بعنوان یكی از علل شایع ناباروری مردان اضافه كرد: یكی از كاربردهای مهم درمان جراحی ناباروری مردان جراحی واریكوسل است. واریكوسل همان اتساع یا گشاد شدن سیاهرگ های بیضه است كه موجب اختلال گردش خون در بیضه ها می شود و با سازوكارهای گوناگون می تواند موجب كاهش تعداد و كیفیت اسپرم شود. البته واریكوسل در حدود پانزده تا بیست درصد مردان وجود دارد و مشكلی شایع است كه در اغلب موارد نیاز به هیچ درمانی ندارد. بدین سبب صرف تشخیص واریكوسل به مدلول ناباروری یا لزوم جراحی نیست. واریكوسل فقط در مواردی نیاز به درمان دارد كه موجب ناباروری شده باشد، دست كم در دو آزمایش اسپرموگرام اختلالات فاكتورهای اسپرم گزارش شده باشد و همسر وی نیز مشكل باروری خاصی نداشته باشد. یعنی وقتی كه خانم هم مشكل شدید تخمك گذاری دارد و ما ناچار به انجام آی وی اف یا میكرواینجكشن هستیم، دیگر ضرورتی ندارد جراحی واریكوسل انجام دهیم.
وی ادامه داد: البته اخیرا ما به پارامتر دیگری، یعنی DFI یا شكست كروموزومی اسپرم هم توجه می نماییم. در مواردی آزمایش اسپرموگرام فرد مبتلا به واریكوسل عادی است، اما همچنان مشكل ناباروری دارد و ما تست ژنتیكی DFI را هم انجام می دهیم تا ببینیم میزان لطمه دیدگی DNA اسپرم بالا است یا نه. اگر بالا بود بهتر است جراحی واریكوسل را انجام دهیم، چون بالابودن DFI خطر سقط جنین را بیشتر می كند.
آبادپور درباب میزان پاسخ به درمان جراحی واریكوسل توضیح داد: دو رویكرد در این زمینه وجود دارد. یك رویكرد نرمال شدن آزمایش اسپرم بعد از انجام جراحی واریكوسل را شاخص موفقیت درمان می داند و رویكرد دیگر به نرمال شدن اسپرموگرام بسنده نمی كند و می گوید اگر خانم بعد از جراحی واریكوسل حامله شود می توانیم بگوییم كه درمان موفقیت آمیز بوده است. ولی در كل، پاسخ به درمان واریكوسل حدود ۶۰ تا ۸۰ درصد است و جالب است بدانید كه پاسخ به درمان واریكوسل های شدیدتر، معمولاً بهتر است، یعنی بااینكه هر چه شدت واریكوسل بیشتر باشد، اختلالات اسپرم هم بیشتر است، اما معمولاً بهتر به جراحی جواب می دهد.
عضو تیم تخصصی مركز درمان ناباروری ابن سینا روش میكروجراحی را بهترین روش جراحی واریكوسل دانست و اضافه كرد: در این روش ما یك برش كوچك ایجاد می نماییم و با میكروسكوپ های پیشرفته طناب منوی را بررسی می نماییم و رگ های متسع را می بندیم. مزیت این روش این است كه ما می توانیم بطور دقیق رگ های لطمه دیده را شناسایی و ترمیم نماییم و به دیگر عروق صدمه ای وارد نكنیم. همین طور پاسخ به درمان در این روش بسیار بهتر و عوارض آن بسیار كمتر است.
وی با اشاره به برخی باورها و سفارش های نادرست درباره واریكوسل آگهی داد: گاهی می شنویم كه تجویزها و پیشنهادات نادرستی به بیماران می شود. مانند زالو درمانی كه نه تنها هیچ مبنای علمی و منطقی ندارد، بلكه امكان دارد عوارضی مثل عفونت به دنبال داشته باشد.
این متخصص اورولوژی درانتها درباره ضرورت حفظ باروری در بیماران مبتلا به سرطان تصریح كرد: امروز با عنایت به شیوع سرطان از یك سو و پیشرفت های چشم گیر در زمینه تشخیص و درمان سرطان ما باید به فكر افزایش كیفیت زندگی مبتلایان و نجات یافتگان این بیماری هم باشیم. خوشبختانه امروزه ما می توانیم با تكنیك فریز و انجماد اسپرم، تخمك و جنین توان باروری فرد را برای سالیان طولانی حفظ نماییم. بنابراین، از آنجائیكه پرتودرمانی و شیمی درمانی می توانند موجب لطمه به قدرت باروری فرد شوند، سفارش می نماییم كه مبتلایان به سرطان قبل از آغاز درمان، با انجماد اسپرم، تخمك و یا جنین قدرت باروری خودرا برای آینده حفظ كنند، تا بعد از بهبود با مشكل ناباروری مواجه نشوند.
منبع: دكتر ایزی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب